Дел от спомените на д-р Христо Татарчев – "Внатрешната македонско-одринска револуционерна организациja како митолошка и реална суштина", писани в Торино в периода от 1934 до 1936 год.
"Долго време ме мачеше мислата дали не би било подобро револуционерната дејност на ВМРО во Македонија и Одринско да остане како митологија отколку како историска реалност. Митологијата би ја изразила суштината на таа епска активност – оној внатрешен мир пројавен од македонско – одринскиот бугарски народ во борбата за слобода; таа борба е всушност опкружена со мистицизам и копнежи, протест и волја на еден народ угнетуван со векови како еманација на спонтано, длабоко очувствување и будење на неговото постоење во беда и ропство и на осознавањето на неговата интелектуална и културна моќ за слободен живот.

Нашето внатрешно чувство и мисла се движеа повеќе околи општобугарскиот идеал – присоединувањето на Македонија кон Бугарија, но требаше да ставиме воденичен камен на таа култивирана мечта низ толку години кај македонскиот и слободниот бугарски народ и да вршиме реална политика. Затоа го зедовме чл. 23 како појдовен на нашата дејност...и решивме да го замениме со една попластична фигуративна популација - автономијата на Македонија во нејзините географски и етнографски граници, а тоа се внесе и во уставот на Организацијата.

Три суштествени ставови се најдоа во уставот на Револуционерната организација: цел, состав и средства. Како цел, како што е кажано погоре, се прифати автономијата на Македонија, а како член на Организацијата се допушти секој Бугарин, од кој и да е крај, да може да биде член на организацијата, откако ке се покрсти според воспоставената формула – клетва пред евангелие и кама како симбол на одговорност пред Бога и татковината, и тоа по убедување, но не и против својата волја. Тоа решение да се примаат за членови на Организацијата само Бугари ни се диктираше от суштината и карактерот на заговорот, поради што во прво време требаше да се врбуваат членови од оние средини кои беа најугнетени, интелектуално и морално издигнати, цврсти и издржливи по карактер. Во тој однос бугарскиот народ беше најсоодветен и сигурен елемент и при тоа го претставуваше мнозинството во земјата така што Револуционерната организација можеше да се потпре на него без големи ризици. Најпосле, основачите на конспирацијата произлегуваа од средината на бугарскиот народ, така што тој афинитет им беше и многу природен. Тие не се поколебаа да ги вметнат во Организацијата дури и своите родители, браќа и др. во редовите на заговорот...."

Източник: Сканирана от оригинален екземпляр

Автор: Роденият в град Ресен Христо Николов Татарчев (1869-1952, Торино, Италия) е български лекар и един от основателите на ВМОРО. Участва в организирането на Съединението на България през 1885 година, рганизирано от Българския таен централен революционен комитет. Включва се като доброволец в Българската армия и в последвалата Сръбско-българската война. Учи медицина в Цюрих и Берлин и след завършването си работи като лекар в Солунската българска мъжка гимназия. Служи като лекар и в Българската армия през Балканската, Междусъюзническата и Първата световна война.
За повече информация за автора тук

---